Epi nedir? hangi ürünlerde kullanılır ?
Plastik ürünlerin tüketiminin giderek arttığı günümüzde, doğaya verilen zararı azaltmak ve ortadan kaldırmak amacı ile faaliyet gösteren öncü kuruluşlardan biri olan EPI -Canada / Enviromental Technologies Inc. geliştirmiş olduğu ” TDPA ” (=total degradable plastic additives) katkı maddeleri ile,bu tür ürünlerin (PE, PP,PS) doğada çözünerek yok olmasını sağlamaktadır.
EPI doğada yok olmayan plastikler için geçerli bir çözüm sunmaktadır.
Bio-çözünme (Oxo-biodegradation)nasıl olur ?
Plastiklerin doğada kaybolmaları 2 fazda gerçekleşmektedir;
1. faz (kimyasal veya abiyotik) degradasyon (plastik-oksijen ile reaksiyonu) plastiğin polimer yapısı bozularak, mikroorganizmalar için besin haline gelir.
Bu reaksiyon ısı(toprak ısısı,uv ışınları(ör:güneş ışınları) ve mekanik etkenler (ör:rüzgar).
2. faz olan bio degradable (biyolojik çözünüm) ;besin özelliği kazanan yapının topraktaki bakteri ve mikroorganizmalar tarafından yenilerek yok edilmesi ile gerçekleşmektedir.
Ne kadar sürede çözünür ?
Çözünmesi istenen plastiğin formulasyonuna ve tüketici tarafından talep edilen çözünme süresine göre her ürün için ayrı bir katkı maddesi önerilmektedir.
Örneğin market poşetleri için genelde talep edilen raf ömrü üretimden itibaren 12 ay olup 24.ay sonunda % 100 çözünme talep edilmektedir.
PE taşıma torbalarının kullanılması savurganlık değil midir?
Hayır değildir; şu nedenlerle değildir:
a) PE torbaları yapmak için, kâğıt torbaların üretiminde gerekenden daha az enerji gerekir.
b) Kâğıt torbaların üretiminde hava ve su daha fazla kirlenir.
c) Kâğıt torbaların taşıma giderleri daha yüksektir.
d) Kâğıt torbalar ıslandığında taşıma gücünü yitirir.
e) Plastik ambalajın ortadan kaldırılıp yerine geleneksel malzemelerin konulması halinde, atık ambalaj malzemesi hacmının %250, ağırlığının %400, maliyetlerin ise %200 in üzerinde artacağı öngörülmektedir.
2. PE torbaların yerine yenilenebilir kaynaklarla üretilen, örneğin mısır esaslı plastik torbaların kullanılması tercih edilmez mi?
Hayır, edilmez; şu nedenlerle edilmez:
a) Bütün plastikler; üretim, imalat ve taşınma ve benzeri işlemler sırasında fosil yakıtlardan elde edilen enerji girdilerine gereksinim duyarlar. “Yenilenebilir plastik” olarak adlandırılan bazı hidro biyo-bozunur plastikler, petrol türevi polimerlerle hazırlanmış harman ya da karışımlardır. Bazıları tamamen petrol ürünlerinden yapılır. Bitki türevi maddelerle üretilen plastiklerde yapay gübre, böcek öldürücü ve benzeri girdilerin kullanılması gerekmekte; bunun yanı sıra fermentasyon, ayırma ve polimerleşme evreleri için enerjiye ihtiyaç duyulmaktadır.
b) Besin olarak değerlendirilebilecek yenilenebilir kaynakları kullanan sözde “biyo-plastikler”; dünyanın zaten kıt ve on milyonlarca insanın erişemeyeceği kadar pahalı olan besin kaynaklarıyla yarış halindedir.
c) Mısır gibi yiyeceklerden elde edilen sözde “biyo-plastikler” ise, etanol gibi biyo-yakıtların üretiminde kullanılabilecek girdilerle yarışmaktadır. Uzun dönemde fiyatlandırma ve tedarik sorunları yaşanması kaçınılmazdır. Biyo-plastik ve biyo-yakıt üretiminde yiyecek olarak kullanılamayan yeşil bitkilerin değerlendirilmesiyle ilgili uzun dönemli planların hiçbir yararı yoktur. Çünkü, biyo-yakıt üretimi için daha fazla mısır ve palmiye yetiştirmek için kullanılmakta olan tarım arazilerinin yerine, kocaman ormanlar yok edilerek tarlalar açılmaktadır.
d) Daha fazla mısır yetiştirmek için daha fazla azot esaslı gübre kullanıldıkça, bir sera gazı olan azot oksidin (N2O) atmosferdeki miktarı da artacaktır.
e) Poliolefinler (PE, PP) dışındaki plastik atıkları mevcut geri dönüşüm sistemlerinde geri kazanılamaz. Yenilenebilir biyo-polimerin, özellikle de nişasta içeren türünün geri dönüşüm hattına karışması bu sistemleri kullanılmaz hale getirmektedir. Böyle bir durum, büyük bir kaynak israfıdır.
f) Biyoplastiklere farklı raf/kullanım ömürleri kazandırmak için, her ürünün farklı bir reçineyle üretilmesi gerekir.
EPI teknolojisiyle, aynı reçine geniş bir ürün yelpazesinde kullanılabilmekte; bunun için sadece katkı maddelerinin ayarlanması yeterli olmaktadır.
3. Bazı yerlerde, plastik alışveriş torbalarına vergi konulduğu, hatta torbaların kullanılmasının yasaklandığı gerçek değil midir?
Evet, durum budur. Ancak, böyle basiretsiz siyasal manevraların herhangi bir yarar sağladığı kaydedilmemekle birlikte, bazı zararlı etkileri görülmüştür.
a) İrlanda’da, plastik alışveriş torbalarına-belli ki atıkları azaltmak ve çöpün yığılması sorununu halletmek için-vergi getirilmiştir. Uygulamanın başlamasından bir yıl sonra, plastik alışveriş torbalarının kullanımında %90 oranında azalma olduğu bildirilmiştir. Bu arada, kamuya açıklanmamasına rağmen, vergiye tabi olmayan çöp torbalarının kullanımında hemen hemen %90 oranında artış kaydedilmiştir. İnsanlara çarşıdan aldıklarını eve taşıyacakları, mutfak atıklarını koyacakları bir şey lâzımdır.
b) California eyaletinin verdiği yasa teklifinde, eyalet genelinde yalnızca ASTM D 6400 standardına göre “kompostlanabilir” sayılan plastiklerin kullanılmasına izin verilmesi hedeflenmektedir. ASTM D 6400 e uygun hidro biyo-bozunur torbaların kabul edilmesi için bastıran lobi; maliyetinin okso biyo-bozunur torbalardan daha yüksek olmasına, mevcut geri kazanma sistemlerinde işlenememesine ve kullanıldıktan sonra kompostlanmak üzere genellikle toplanmamasına karşın, sırf bu ürünün kullanılması konusunda yetkilileri ikna etmeyi başarmış görünmektedir.
4. Tekrar kullanılabilir bakkal torbası, PE alışveriş torbalarının çevreye zarar vermeyen gözle görünür seçeneği değil midir?
Hayır, değildir. Birçok nedenle değildir:
a) Piyasadaki tekrar tekrar kullanılabilir torbaların yapımı, PE torbaların yapımından hatırı sayılır oranda daha pahalıya mal olmaktadır. Üstelik bu torbaların üreticiden tüketiciye dağıtımı çok daha zordur. Gıda maddelerine temas ettiklerinde kirleneceklerinden, sağlık sorunlarına yol açmamak için düzenli olarak temizlenmeleri gerekmektedir. Dikkatsizce elden çıkarılmaları halinde muazzam bir çöp yığılması sorununa yol açarlar ve çöp torbası olarak kullanılamayacak kadar pahalıdırlar.
b) Poliolefin alışveriş torbalarını yasaklayan ya da kullanımını kısıtlayanlara, tüketicinin çarşıdan aldıklarını taşıyabileceği ve çöpünü koyabileceği bir şeylere gereksinim duyduğunu hatırlatmak lâzımdır. Yukarıda anlatılan nedenlerle, iyi bir alışveriş torbası seçeneği EPI TDPAT teknolojisiyle üretilen torbalardır.
c) PE alışveriş torbalarının tipik kullanım döngüsü şöyledir: Çarşıdan alınanlar eve taşınır. (Hatta, kullanılmış torbalar için faturada az bir miktar indirim yapan dükkanlardan alışveriş ediliyorsa, aynı torbaya birkaç sefer iş düşer). Sonra, torba, evin içinde ayakkabı, kitap vesaire taşımakta kullanılır. Çöp çukurunu boylamadan önceki son durağı mutfaktır. Burada, içine gıda atıklarını konulur. Çöp torbası olarak kullanılmayıp ayrıştırılan torbalar geri kazanılmak üzere dükkâna iade edilebilir.
EPI TDPAT teknolojisiyle üretilen poliolefin torbaların, tıpkı bildiğimiz PE torbalar gibi, çok amaçlı ve yararlı olduğu yukarıda açıklanmıştır. EPI TDPAT katkıları içeren torbalar da PE torbalar gibi kullanılabilir, tekrar kullanılabilir ve geri kazanılabilir. Ancak, elden çıkarıldıktan sonra çevrede birikmez. Ne de olsa onlar, okso biyo-bozunur torbalardır.
